8 หลักการป้องกันภาคธุรกิจติดสินบนเจ้าหน้าที่รัฐ
จากไชต์: สำนักงานคณะกรรมการป้องกัน และปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (สำนักงาน ป.ป.ช.) สนามบินน้ำ
จำนวนผู้เข้าชม: 87
8 หลักการป้องกันภาคธุรกิจติดสินบนเจ้าหน้าที่รัฐ
องค์กรเพื่อความโปร่งใสนานาชาติ (TI) ประกาศคะแนนดัชนีการรับรู้การทุจริต (CPI) ปี 2567 ประเทศไทย ได้ 34 คะแนน อยู่อันดับที่ 107 จาก 180 ประเทศทั่วโลก และอยู่อันดับที่ 5 ของกลุ่มประเทศอาเซียน โดยผลการสำรวจ CPI ของประเทศไทย ปี 2567 นั้น เป็นการประเมินจากแหล่งข้อมูล 9 แหล่ง มีคะแนนเพิ่มขึ้น 5 แหล่ง คือ แหล่งข้อมูล Bertelsmann Stiftung Transformation Index (BF (TI)) ได้ 34 คะแนน แหล่งข้อมูล The Political and Economic Risk Consultancy (PERC) ได้ 41 คะแนน แหล่งข้อมูล PRS International Country Risk Guide (PRS) ได้ 33 คะแนน แหล่งข้อมูล World Justice Project (WJP) ได้ 34 คะแนน และแหล่งข้อมูล Varieties of Democracy Institute (V-DEM) ได้ 29 คะแนน
ทั้งนี้ จากคะแนนที่ได้เพิ่มขึ้นนั้น เนื่องจากมุมมองของผู้ประเมินจากแหล่งข้างต้น ทั้งจากผู้ตอบแบบสอบถามและผู้เชี่ยวชาญมีมุมมองว่า ภาครัฐได้แสดงออกให้สาธารณชนเห็นอย่างชัดแจ้งในการตระหนักและให้ความสำคัญกับปัญหาการทุจริต โดยเฉพาะการเน้นย้ำในความเคร่งครัด เอาจริงเอาจังในการบังคับใช้กฎหมายการผลักดันให้หน่วยงานที่มีงานบริการพัฒนาเป็นรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านการลดปัญหาสินบนในการอนุมัติ/อนุญาต การเชื่อมโยงข้อมูลระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่ออำนวยความสะดวก ลดขั้นตอนระยะเวลามีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น และมีมาตรการส่งเสริมให้การปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่รัฐมีความโปร่งใส รวมทั้งการสร้างความร่วมมือเพื่อขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาร่วมกับภาคส่วนต่างๆ ทั้งองค์กรภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคมอย่างกว้างขวาง ด้วยความมุ่งมั่น ตั้งใจจริง (อ้างอิง : ข่าวประชาสัมพันธ์ สำนักงาน ป.ป.ช. 11 กุมภาพันธ์ 2568)
คณะกรรมการ ป.ป.ช. และสำนักงาน ป.ป.ช. มีความมุ่งมั่นในการขับเคลื่อนการต่อต้านการให้สินบนของภาคธุรกิจ เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการช่วยยกระดับค่าคะแนน CPI ของประเทศไทย และได้จัดตั้งศูนย์ให้คำปรึกษาสำหรับนิติบุคคล เพื่อป้องกันการให้สินบน (ANTI – BRIBERY ADVISORY SERVICE : ABAS) ภายใต้สำนักกิจการและคดีทุจริต ระหว่างประเทศ เป็นศูนย์รวบรวมองค์ความรู้ แนวปฏิบัติที่ดี รวมทั้งให้คำแนะนำเชิงวิชาการแก่นิติบุคคล เกี่ยวกับการต่อต้านการให้สินบนเจ้าหน้าที่ของรัฐ เพื่อให้นิติบุคคลมีมาตรการป้องกันการให้สินบนที่เหมาะสม มีประสิทธิภาพ และสอดคล้องกับมาตรฐานสากล และได้กำหนดหลักการพื้นฐาน 8 ประการ ในการกำหนดมาตรการควบคุมภายใน ที่เหมาะสมสำหรับนิติบุคคลในการป้องกันการให้สินบนกับเจ้าพนักงานของรัฐ เจ้าหน้าที่ของรัฐต่างประเทศ หรือเจ้าหน้าที่ขององค์การระหว่างประเทศ ได้แก่
- การป้องกันการให้สินบนต้องเป็นนโยบายสำคัญจากระดับบริหารสูงสุด : ผู้ที่อยู่ในระดับบริหารสูงสุดของนิติบุคคล เช่น คณะกรรมการบริษัท CEO หรือเจ้าของกิจการ มีบทบาทสำคัญที่จะก่อให้เกิดวัฒนธรรมภายในองค์กร หรือ “Tone from the Top” ผู้ที่อยู่ในระดับบริหารสูงสุดจึงควรแสดงเจตนารมณ์ที่ชัดเจนในการต่อต้านการให้สินบน รวมทั้งกำหนดนโยบาย และสนับสนุนการขับเคลื่อนมาตรการป้องกันการให้สินบนขององค์กร
- นิติบุคคลต้องมีการประเมินความเสี่ยงในการให้สินบนเจ้าพนักงานของรัฐ : นิติบุคคลมีโอกาสที่จะต้องเกี่ยวข้องกับเจ้าพนักงานของรัฐมากน้อยต่างกัน ดังนั้น การประเมินความเสี่ยงในการให้สินบนเจ้าพนักงานของรัฐจะช่วยให้สามารถออกแบบมาตรการควบคุมภายใน เพื่อป้องกันการให้สินบนที่เหมาะสมสำหรับธุรกิจของตน
- มาตรการเกี่ยวกับกรณีมีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นการให้สินบนต้องมีรายละเอียดที่ชัดเจน : กรณีการให้ของขวัญ การเลี้ยงรับรอง และการบริจาคอาจมีความเสี่ยงสูงที่จะนำไปสู่การให้สินบนเจ้าพนักงานของรัฐ ดังนั้นนิติบุคคลควรมีมาตรการที่ชัดเจนเกี่ยวกับขั้นตอนการขออนุมัติและการควบคุมตรวจสอบอย่างรัดกุม รวมทั้งมีการอบรมให้ความรู้แก่บุคลากรให้ปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง
- นิติบุคคลต้องนำมาตรการป้องกันการให้สินบนไปปรับใช้กับผู้มีความเกี่ยวข้องทางธุรกิจกับนิติบุคคล : นิติบุคคลอาจมีความเสี่ยงที่จะต้องรับผิดจากการให้สินบนของผู้ที่มีความเกี่ยวข้องทางธุรกิจกับนิติบุคคล เช่น บริษัทในเครือ กิจการร่วมค้า ตัวแทน หรือที่ปรึกษา ฯลฯ ดังนั้น นิติบุคคลต้องนำมาตรการไปปรับใช้กับบุคคลเหล่านี้ รวมถึงการตรวจสอบสถานะ (Due diligence) การขอคำมั่นหรือข้อตกลงในสัญญาในการต่อต้านการให้สินบน หรือการตรวจสอบการดำเนินการอย่างเป็นระยะ
- นิติบุคคลต้องมีระบบบัญชีที่ดี : นิติบุคคลต้องมีระบบบัญชีที่ดี ไม่มีบันทึกรายการนอกบัญชีและมีการบันทึกข้อมูลอย่างถูกต้อง รวมทั้งมีการตรวจสอบอย่างเป็นอิสระ เพื่อป้องกันการปกปิดการให้สินบน
- นิติบุคคลต้องมีแนวทางบริหารทรัพยากรบุคคลที่สอดคล้องกับมาตรการป้องกันการให้สินบน : นิติบุคคลต้องสร้างความตระหนักรู้และส่งเสริมให้บุคลากรให้ความร่วมมือในการต่อต้านการให้สินบนเจ้าหน้าที่ของรัฐ โดยการบริหารทรัพยากรบุคคลในทุกขั้นตอนควรสะท้อนถึงเจตนารมณ์ในการต่อต้านการให้สินบน นับตั้งแต่การจ้างงานการเลื่อนตำแหน่ง การฝึกอบรม การจ่ายค่าตอบแทน เป็นต้น
- นิติบุคคลต้องมีมาตรการสนับสนุนให้มีการรายงานการกระทำความผิดหรือกรณีมีเหตุน่าสงสัย : การรายงาน การกระทำความผิดหรือเหตุน่าสงสัย รวมทั้งการรายงานข้อบกพร่องของมาตรการ จะช่วยให้นิติบุคคลสามารถป้องกันการกระทำความผิดได้ทันท่วงที นิติบุคคลจึงควรจัดให้มีช่องทางรายงานการกระทำผิด และให้ความคุ้มครอง ผู้ร้องเรียน เพื่อสร้างบุคลากรและองค์กรที่มีวัฒนธรรมไม่ทนต่อการให้สินบนเจ้าพนักงานของรัฐ
- นิติบุคคลต้องทบทวนตรวจสอบและประเมินผลมาตรการป้องกันการให้สินบนเป็นระยะ : นิติบุคคลอาจประสบกับความเปลี่ยนแปลงของปัจจัยต่าง ๆ ทำให้ความเสี่ยงต่อการให้สินบนเจ้าพนักงานรัฐนั้นเปลี่ยนแปลงไป ดังนั้น นิติบุคคลจึงควรจัดให้มีการตรวจสอบและประเมินผลมาตรการเป็นระยะ เพื่อพิจารณาว่าจะต้องมีการปรับปรุงมาตรการป้องกันการให้สินบนที่มีอยู่หรือไม่ อย่างไร ให้สอดคล้องกับความเสี่ยงในการให้สินบนเจ้าพนักงานของรัฐของธุรกิจของตน
การปฏิบัติตามแนวทางของสำนักงาน ป.ป.ช. จะเป็นประโยชน์สำหรับนิติบุคคลในการมีมาตรการควบคุมภายในเพื่อป้องกันการให้สินบนที่ใช้ได้จริงและสอดคล้องกับมาตรฐานสากล อันจะส่งผลดีต่อการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืนของนิติบุคคล
อย่างไรก็ตาม การที่จะทำให้ประเทศไทยปลอดจากการติดสินบนเจ้าหน้าที่รัฐ ตลอดจนการป้องกันและปราบปรามการทุจริตนั้น จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนในการ “ไม่ทำ ไม่ทน ไม่เฉย” ต่อสิ่งที่เป็นการทุจริตทุกรูปแบบ และหากพบเห็นเจ้าหน้าที่รัฐเรียกรับสินบน หรือผลประโยชน์อื่นใด ตลอดจนมีพฤติการณ์ร่ำรวยผิดปกติ สามารถร้องเรียนได้ที่สำนักงาน ป.ป.ช. ส่วนกลาง สำนักงาน ป.ป.ช. ประจำจังหวัดทั่วประเทศ หรือโทรศัพท์หมายเลข 1205
อ้างอิง : ศูนย์ให้คำปรึกษาสำหรับนิติบุคคลเพื่อป้องกันการให้สินบน (Anti-Bribery Advisory Service: ABAS)
: คู่มือแนวทางการกำหนดมาตรการควบคุมภายในที่เหมาะสมสำหรับนิติบุคคลในการป้องกันการให้สินบนเจ้าพนักงานของรัฐ เจ้าหน้าที่ของรัฐต่างประเทศ หรือเจ้าหน้าที่ขององค์การระหว่างประเทศ (พิมพ์ครั้งที่ 2)
: https://www.nacc.go.th/abas/upload/files/2019/08/54bf1c529d61f66877d8331fcfbbe605.pdf
Download
Related
