การพัฒนาบทบาทภาคประชาชนในการเป็นผู้แจ้งเบาะแส

บทคัดย่อ
           การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาลักษณะการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการแจ้งเบาะแส 2) ศึกษาปัจจัยที่มีส่วนกำหนดความสำเร็จในการแจ้งเบาะแสการทุจริต โดยศึกษาจากประสบการณ์ของต่างประเทศ และ 3) ศึกษาและวิเคราะห์บทบาทการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการแจ้งเบาะแสการทุจริตอันจะนำมาสู่การจัดทำข้อเสนอแนะแนวทางทางการแจ้งเบาะแสการทุจริตต่อสำนักงาน ป.ป.ช. ที่เหมาะสมสำหรับสังคมไทย โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพในการเก็บรวบรวมข้อมูล
           ผลการวิจัยพบว่า ช่องทางการร้องเรียน/แจ้งเบาะแสการทุจริตที่เข้ามายังสำนักงาน ป.ป.ช. ระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2563 - 2564 ส่วนใหญ่มาจากหนังสือร้องเรียน รองลงมาคือ หนังสือราชการ บัตรสนเท่ห์ ตามลำดับ ในส่วนของปัจจัยที่มีส่วนกำหนดความสำเร็จในการแจ้งเบาะแสจากประสบการณ์ของต่างประเทศ ประกอบด้วย 7 ปัจจัย ได้แก่ การมีจิตสาธารณะ ความเชื่อมั่นต่อระบบการแจ้งเบาะแส การมีกฎหมายรองรับการแจ้งเบาะแสการทุจริต การได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาล/หน่วยงาน การมีกฎหมายต่อต้านการทุจริตที่มีประสิทธิภาพ การตอบสนองต่อเรื่องร้องเรียน การให้ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ สำหรับบทบาทการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนไทย ได้แก่ องค์กรต่อต้านคอร์รัปชัน (ประเทศไทย) สถาบันอิศรา ชมรม STRONG ต้านทุจริตประเทศไทย จะมีบทบาทที่คล้ายคลึงกันคือ การนำเสนอเนื้อหาข่าวสารเพื่อเปิดโปงการกระทำทุจริต หรือการกระทำที่มีความเสี่ยงจะนำไปสู่การทุจริตของเจ้าหน้าที่ในหน่วยงานภาครัฐ เพื่อให้สังคมเกิดการรับรู้และตื่นตัวต่อปัญหาการทุจริตที่เกิดขึ้นในสังคม
            การวิจัยนี้มีข้อเสนอแนะเชิงนโยบายคือ สำนักงาน ป.ป.ช. ควรส่งเสริมให้ความรู้แก่ประชาชนรวมทั้งประชาสัมพันธ์หรือจัดทำสื่อผ่านช่องทางต่าง ๆ ถึงอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ตลอดจนการเข้าถึงช่องทางการร้องเรียน/แจ้งเบาะแส วิธีการร้องเรียน/แจ้งเบาะแสที่ครบถ้วนและถูกต้อง และเน้นประชาสัมพันธ์ถึงช่องทางการแจ้งเบาะแสการทุจริตผ่านช่องทางที่เป็นระบบการแจ้งเบาะแสการทุจริตของสำนักงาน ป.ป.ช. ให้มากขึ้น ตลอดจนการสื่อสารให้ความรู้และความเชื่อมั่นต่อประชาชนถึงมาตรการในการคุ้มครองความปลอดภัยต่อผู้แจ้งเบาะแสร่วมด้วย    

เอกสารอ้างอิง (References)

คณะกรรมาธิการกิจการองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ วุฒิสภา. (2565). รายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง “กระบวนการรับคำกล่าวหาและการดำเนินการตามหน้าที่อำนาจของคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ”. สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา.

ประธาน วัฒนวาณิชย์ และคณะ. (2555). วิเคราะห์การจ่ายเงินสินบนและเงินรางวัลแก่เจ้าหน้าที่ของรัฐในการปฏิบัติหน้าที่. สำนักงาน ป.ป.ช.

วิษณุพงษ์ โพธิพิรุฬห์ และคณะ. (2561). โครงการเสริมสร้างประสิทธิผลของระบบการให้เบาะแสในประเทศไทย และการส่งเสริมความร่วมมือในระดับพื้นที่ภาคใต้ เพื่อป้องกันปราบปรามการทุจริตคอร์รัปชันในภาครัฐ. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.

วิษณุพงษ์ โพธิพิรุฬห์ และ อังศุธร ศรีสุทธิสะอาด. (2563). รายงานวิจัยสถาบันฉบับสมบูรณ์ ราชการไทยไร้
คอร์รัปชัน: การสำรวจความคิดเห็นของเจ้าหน้าที่รัฐต่อการแจ้งเบาะแสการทุจริต. สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.

ศิรินันท์ วัฒนศิริธรรม และคณะ. (2564). รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์  โครงการประเมินกระบวนการและผลการปฏิบัติงานตามภารกิจด้านการปราบปรามการทุจริตของสำนักงาน ป.ป.ช. สำนักงาน ป.ป.ช.

ศุภศิษฏ์ ทวีแจ่มทรัพย์ และคณะ. (2560). โครงการวิจัย เรื่อง “การศึกษาวิจัยประเมินประสิทธิภาพของผู้แจ้งเบาะแส (Whistleblower)”. สำนักงาน ป.ป.ช.

สำนักงาน ป.ป.ช. (2564). รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการสำรวจความเชื่อมั่นของผู้มีส่วนได้เสียต่อการดำเนินงานของสำนักงาน ป.ป.ช. ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2564. สืบค้นเมื่อ 28 กรกฎาคม 2565  จาก https://www.nacc.go.th/files/article/attachments/2687562e9c6e579cde362c1a4a8ff05a3ae91b9.pdf

สำนักงาน ป.ป.ช.. (2565). สถานการณ์การทุจริตประเทศไทย ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2564. สืบค้นเมื่อ 20 กรกฎาคม 2566. จาก https://www.nacc.go.th/files/article/attachments/2695767268d61df99f363a129083f47a2c06c9f.pdf

เสาวณีย์ ทิพอุต และคณะ. (2562). รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการสำรวจความคิดเห็นของประชาชนที่เกี่ยวกับสิทธิการรับรู้ข่าวสารการรับรู้การทุจริต ผลกระทบและความเสียหายที่เกิดจากการทุจริตต่อประชาชน. สำนักงาน ป.ป.ช.

Chang, Y., Wilding, MA. & Shin, M. (2017). Determinants of whistleblowing intention: evidence from the South Korea government. Public Performance & Management Review, 40(4), 1-25.

Holtzhuasen, N. (2009). Organization trust as a prerequisite for whistleblowing. Journal of Public Administration, 44(1), 234-246.

Kaptein, M. (2011). From inaction to external whistleblowing: The influence of the ethical culture of organizations are employee responses to observed wrongdoing. Journal of Business Ethics, 98(3), 513-530.

Murphy, P.R. and Free, C. (2016). Broadening the Fraud Triangle: Instrumental Climate and Fraud. Behavioral Research in Accounting, 28(1), 41–56.

Schultz, D. and Harutyunyan, K. (2015). Combating corruption: The development of whistleblowing laws in the United States, Europe, and Armenia. International Comparative Jurisprudence, 1(2), 87-97.

United Nations. (1981). Management Theory and Total Quality: Improving Research and Practice Through Theory Development. Academy of Management Review.

Vandekerckhove, W., Fotaki, M. & Kenny, K. (2016). Effective speak-up arrangements for whistle-blower: A multi-case study on the role of responsiveness, trust and culture. Retrieved on 23 June 2022 from https://www.accaglobal.com/whistleblower