ป.ป.ช. ผสานพลังต้านและลดทุจริต (Tac)
จากไชต์: สำนักงานคณะกรรมการป้องกัน และปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (สำนักงาน ป.ป.ช.) สนามบินน้ำ
จำนวนผู้เข้าชม: 19
ป.ป.ช. ผสานพลังต้านและลดทุจริต (Tac)
สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ โดยสำนักส่งเสริมและบูรณาการการมีส่วนร่วมต้านทุจริต (สสร.) ร่วมกับสำนักงาน ป.ป.ช. ประจำจังหวัดทั้ง 76 จังหวัด และสำนักงาน ป.ป.ช. ภาค 1-9 ได้ร่วมกันดำเนินโครงการ STRONG-จิตพอเพียงต้านทุจริต อย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่ปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 จนสามารถสร้างกลไกการรวมตัวที่เข้มแข็งของภาคประชาชน ในนามชมรม STRONG ทั่วประเทศ กลายเป็นชุมชนที่รังเกียจการทุจริตและมีการขับเคลื่อนกิจกรรมร่วมกันทั้งในการขยายเครือข่ายเพื่อสร้างกลุ่มคนที่มีความรู้และตระหนักถึงภัยอันตรายจากการทุจริตตามโมเดล STRONG และการรวมตัวกันต่อต้านการทุจริต ด้วยการไม่ยอม ไม่ทน ไม่เฉย ร่วมกันเคลื่อนไหวผลักดันเพื่อนำประเด็นปัญหาไปสู่การแก้ไขได้ด้วยพลังของภาคประชาชน กิจกรรมดังกล่าวภายใต้โครงการ STRONG-จิตพอเพียงต้านทุจริต ที่ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องได้สร้างให้เกิดกระบวนการที่เป็นรูปธรรมในการจับตามองและแจ้งเบาะแส (Watch and Voice) ของภาคประชาชน ทั้งกรณีที่เป็นความเสี่ยงต่อการทุจริต การกระทำผิดกฎหมาย ตลอดจนการขัดกันของผลประโยชน์ หรือความเดือดร้อนของประชาชนในพื้นที่ ให้ได้รับการป้องกันหรือระงับยับยั้งได้อย่างทันท่วงที รวมทั้งได้รับการปรับปรุงแก้ไขจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอย่างรวดเร็ว
ผลจากการมีส่วนร่วมแจ้งเบาะแสของภาคประชาชนชมรม STRONG-จิตพอเพียงต้านทุจริตในทุกพื้นที่ทั่วประเทศ ได้สะสมเป็นฐานข้อมูลทั้งในมิติด้านพื้นที่ (Area based) ด้านเวลา (Time based) และด้านกลุ่มเป้าหมาย (Target based) ซึ่งได้นำมาต่อยอดสู่การวิเคราะห์ประเด็นความเสี่ยงต่อการทุจริตเพื่อกำหนดเป็นพื้นที่เสี่ยงต่อการทุจริต (Corruption Risk Mapping) นำมาบูรณาการร่วมกับข้อมูลอื่น ๆ เช่น จำนวนเรื่องร้องเรียน สถิติคดี ผลการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใส (Integrity and Transparency Assessment-ITA) ผลการประเมินตัวชี้วัดตามแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นการต่อต้านการทุจริตและประพฤติมิชอบ ตลอดจนข้อมูลพื้นฐานทั้งด้านงานป้องกันและการปราบปรามการทุจริตในระดับพื้นที่ เพื่อวางแผน กำหนดทิศทาง และแนวทางการปฏิบัติงาน ตลอดจนเป้าหมายการดำเนินโครงการและกิจกรรมด้านป้องกันการทุจริตได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เป้าหมายสำคัญของโครงการ
โครงการต้านและลดทุจริตด้วยกลไกสหยุทธ์เฉพาะกรณีพื้นที่เสี่ยงต่อการทุจริต (STRONG: Together Against Corruption-TAC) เป็นโครงการกลางน้ำที่ต่อยอดมาจากโครงการต้นน้ำดังกล่าวข้างต้น โดยกำหนดรูปแบบการดำเนินโครงการนี้ในลักษณะบูรณาการสำนักต่าง ๆ ที่มีภารกิจเกี่ยวข้องและมีความเชี่ยวชาญในงานที่แตกต่างกัน เพื่อผลักดันการแก้ไขปัญหาการทุจริตในพื้นที่อย่างเป็นระบบ เพื่อตอบสนองต่อเป้าหมายตามแผนแม่บท (21) แผนย่อยด้านการป้องกันการทุจริตและประพฤติมิชอบ ที่มีเป้าหมายการดำเนินการเพื่อให้คดีทุจริตและประพฤติมิชอบลดลง
ผลการขับเคลื่อนโครงการและความเชื่อมโยงในการต้านและลดทุจริต (TaC)
ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 เป็นปีแรกของการดำเนินโครงการฯ ซึ่งบรรลุเป้าหมายการดำเนินการใน 28 พื้นที่ (ภาค 1-9 ภาคละ 3 จังหวัด และกรุงเทพมหานคร) โดยมีสำนักส่วนกลางเข้าร่วมโครงการฯ ประกอบด้วย 1) สำนักส่งเสริมและบูรณาการการมีส่วนร่วมต้านทุจริต 2) สำนักมาตรการเชิงรุกและนวัตกรรม 3) สำนักต้านทุจริตศึกษา 4) สำนักประเมินคุณธรรมและความโปร่งใส 5) สำนักเฝ้าระวังและประเมินสภาวการณ์ทุจริต 6) สำนักสื่อสารองค์กร 7) สำนักสืบสวนและกิจการพิเศษ 8 ) สำนักวิจัยและบริการวิชาการด้านป้องกันและปราบปรามการทุจริต รวมทั้งเชื่อมโยงสนับสนุนกับภารกิจการป้องกันการทุจริตในพื้นที่ของสำนักงาน ป.ป.ช. ภาค 1-9 และสำนักงาน ป.ป.ช. ประจำจังหวัด รูปแบบนี้จึงเป็นการใช้ประโยชน์จากฐานข้อมูลที่สำนักงาน ป.ป.ช. มีอยู่อย่างมีประสิทธิภาพ โดยนำสถิติคดี การแจ้งเบาะแสของภาคประชาชน ประเด็นความเสี่ยงจากแผนที่พื้นที่เสี่ยงต่อการทุจริต และผลการประเมิน ITA ของหน่วยงานภาครัฐ มาวิเคราะห์เพื่อประเมินสถานการณ์การทุจริตในแต่ละพื้นที่ จำแนกประเด็นการทุจริต ระดับความรุนแรง ห้วงระยะเวลา ตลอดจนหน่วยงานหรือกลุ่มบุคคลที่เกี่ยวข้อง เพื่อนำไปสู่การแก้ไขปัญหาในแต่ละประเด็นได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ทั้งนี้ ในการดำเนินโครงการ TaC ได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานภาคีที่ประกอบด้วยส่วนราชการที่มีหน้าที่และอำนาจเกี่ยวข้องในป้องกันและปราบปรามการทุจริต อาทิ สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน สำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดิน สำนักงาน ป.ป.ท. กรมบัญชีกลาง และสำนักงบประมาณ ตลอดจนหน่วยงานในพื้นที่ ได้แก่ สำนักงานจังหวัด ศูนย์ดำรงธรรม และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับประเด็นความเสี่ยงที่เลือกดำเนินการในแต่ละพื้นที่ รวมทั้งสื่อมวลชน เช่น สถานีโทรทัศน์ช่อง 3 ช่อง 7 Nation Channel Thai PBS และ DOPA Channel ของกระทรวงมหาดไทย รวมถึงสื่อมวลชนท้องถิ่นในทุกจังหวัด
ผลการดำเนินงานในปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 มีประเด็นความเสี่ยงต่อการทุจริตที่ดำเนินโครงการต้านและลดทุจริตฯ ในพื้นที่ 27 จังหวัด และกรุงเทพมหานคร จำนวน 2 ประเด็น ได้แก่
- ประเด็นความเสี่ยงต่อการทุจริตในการจัดซื้อจัดจ้าง แบ่งเป็น 2 ประเด็นย่อย คือ
1.1 การจัดซื้อจัดจ้างสาธารณูปโภคและโครงสร้างพื้นฐาน ได้แก่ ถนน อาคารสถานที่เสาไฟฟ้าประติมากรรมและนวัตกรรม เขื่อนและระบบการบริหารจัดการน้ำ
1.2 การจัดซื้อจัดจ้างโครงการงบประมาณฟื้นฟูเศรษฐกิจจากผลกระทบโควิด 19 (งบเงินกู้ 400,000 ล้านบาท) โครงการโคกหนองนาโมเดล และโครงการฟื้นฟูเศรษฐกิจฐานราก
- ประเด็นความเสี่ยงต่อการทุจริตทรัพยากรธรรมชาติ แบ่งเป็น 2 ประเด็นย่อย คือ
2.1 การบุกรุกพื้นที่ป่า อุทยาน พื้นที่ สปก. และที่ดินของรัฐ
2.2 การประกอบกิจการดูดทราย และการล่วงล้ำลำน้ำ
ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ได้ขยายพื้นที่ดำเนินโครงการครอบคลุม 76 จังหวัดและ 9 ภาค มีกระบวนการที่สำคัญดำเนินการในรูปแบบเดียวกันทุกพื้นที่ เพื่อแยกแยะประเด็นความเสี่ยงที่จะดำเนินการเป็น 3 ระดับ คือ ระดับจังหวัด (Local agenda) ระดับภูมิภาค (Regional agenda) และระดับประเทศ (National agenda) โดยกำหนดดำเนินการประเด็นความเสี่ยงระดับจังหวัด จำนวน 76 ประเด็น ระดับภูมิภาค จำนวน 9 ประเด็น และระดับประเทศ จำนวน 1 ประเด็น ทั้งนี้ มีขั้นตอนหลักในการดำเนินงาน คือ การร่วมกันคัดเลือกประเด็นความเสี่ยงผ่านการวิเคราะห์และสังเคราะห์จากฐานข้อมูลสำคัญของสำนักงาน ป.ป.ช. เริ่มต้นจากพื้นที่ที่ระบุว่ามีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดการทุจริตจากการปักหมุดของภาคประชาชน มาบูรณาการร่วมกับข้อมูลอื่น ๆ ได้แก่ ระดับความเข้มแข็งของหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง จำนวนเรื่องกล่าวหาร้องเรียน และปัจจัยอื่น ๆ อาทิ ข้อกฎหมาย กฎ ระเบียบ มาตรการป้องกันการทุจริต ฯลฯ ตลอดจนภาคส่วนต่าง ๆ ที่ต้องร่วมกันแก้ไขปัญหา
เมื่อร่วมกันพิจารณาประเด็นความเสี่ยงแล้วเสร็จจะแบ่งการดำเนินการ ดังนี้ หมุดระดับ 3 ประเด็นความเสี่ยงระดับจังหวัด ให้เป็นการดำเนินการโดยกลุ่มภารกิจป้องกันการทุจริตของสำนักงาน ป.ป.ช. ประจำจังหวัด ร่วมกับ ภาคประชาชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ หมุดระดับ 2 ประเด็นความเสี่ยงที่เกิดบ่อยหรือเกิดในหลายพื้นที่ จนมีลักษณะเป็นปัญหาร่วมของภูมิภาค ให้เป็นการดำเนินการโดยกลุ่มภารกิจป้องกันการทุจริตของสำนักงาน ป.ป.ช. ภาค ร่วมกับสำนักงาน ป.ป.ช. ประจำจังหวัด ภาคประชาชน และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ โดยทั้งสองระดับ มีสำนักส่วนกลางเป็นฝ่ายสนับสนุนดำเนินการ ส่วนหมุดระดับ 1 ประเด็นความเสี่ยงที่เกิดในหลายพื้นที่ทั่วประเทศ อาจมีสาเหตุจากนโยบายของรัฐหรือช่องโหว่ของกฎหมาย ให้เป็นการดำเนินการโดยภารกิจป้องกันการทุจริตส่วนกลางเพื่อให้เกิดผลสัมฤทธิ์ของการแก้ไขปัญหาในระดับชาติ
สรุปภาพรวมการขับเคลื่อนโครงการต้านและลดทุจริตด้วยกลไกสหยุทธ์ เฉพาะกรณีพื้นที่เสี่ยงต่อการทุจริต (STRONG: Together against Corruption-TaC) ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ในระดับพื้นที่ ประเด็นความเสี่ยงระดับภาคและระดับจังหวัด ดังนี้
ประเด็นความเสี่ยงต่อการทุจริตในการจัดซื้อจัดจ้าง จำนวน 39 ประเด็น ประกอบด้วยประเด็นสำคัญ อาทิ การใช้งบประมาณก่อสร้างซ่อมแซมถนน และอาคารสถานที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นภายใต้โครงการเสริมสร้างความเขมแข็งของเศรษฐกิจฐานราก และงบประมาณเงินอุดหนุนเฉพาะกิจ การใช้งบประมาณรายจ่ายกรณีฉุกเฉินหรือจำเป็นสำหรับถนนและแหล่งกักเก็บน้ำที่อยู่ในความรับผิดชอบขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ซึ่งได้รับความเสียหายจากสาธารณภัย หรือเพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนให้แก่ประชาชนในพื้นที่ การจัดซื้อจัดจ้างสินค้าตามบัญชีนวัตกรรมไทย (ประปาและเสาไฟฟ้าส่องสว่าง) การก่อสร้างอาคารสถานที่ของหน่วยงานภาครัฐที่ดำเนินการแล้วเสร็จแต่ไม่มีการใช้งาน หรือดำเนินการก่อสร้างมานานแต่ยังไม่แล้วเสร็จ
ประเด็นความเสี่ยงต่อการทุจริตทรัพยากรธรรมชาติ จำนวน 33 ประเด็น ประกอบด้วยประเด็นสำคัญ อาทิ การบุกรุกพื้นที่อุทยานแห่งชาติ ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าไม้ถาวร ป่าชายเลน พื้นที่ชลประทาน และที่ดินของรัฐที่ใช้ประโยชน์ร่วมกัน (นสล.) ฯลฯ การลักลอบตัดไม้ การลักลอบเผาป่า การออกเอกสารสิทธิ์ การให้สิทธิ์ทำประโยชน์ในที่ดินของรัฐ การจัดสรรที่ดินเพื่อเกษตรกรรม การประกอบกิจการท่าทราย การลักลอบดูดทราย การล่วงล้ำลำน้ำ การประกอบกิจการประมงหรือกิจการท่องเที่ยวในพื้นที่แหล่งน้ำสาธารณะ
ประเด็นความเสี่ยงต่อการทุจริตอื่น ๆ จำนวน 14 ประเด็น อาทิ การใช้ทรัพย์สินของทางราชการ การใช้จ่ายงบประมาณต่อเนื่องโครงการโคกหนองนาโมเดล (แปลงใหญ่ศูนย์เรียนรู้) การบังคับใช้กฎหมาย การเรียกรับสินบน เป็นต้น
ส่วนการดำเนินโครงการฯ ในประเด็นความเสี่ยงต่อการทุจริตระดับประเทศ ในการพิจารณาคัดเลือกประเด็นความเสี่ยงต่อการทุจริตระดับประเทศดำเนินการในประเด็นความเสี่ยงต่อการทุจริตที่เกี่ยวข้องกับทรัพยากรธรรมชาติ โดยเฉพาะกรณีที่เกี่ยวข้องกับการบุกรุกป่า การออกเอกสารสิทธิ์มิชอบ และการให้สิทธิ์ทำประโยชน์ในที่ดินของรัฐ โดยเฉพาะประเด็นการอนุญาตขุดตักดิน และการดูดทราย
สำหรับปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 ต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน ยังมุ่งเน้นระบบการเฝ้าระวังการทุจริตของสำนักงาน ป.ป.ช. มีความเป็นรูปธรรมในการปฏิบัติการเพื่อแก้ไขประเด็นปัญหาการทุจริตในระดับพื้นที่ผ่านศูนย์ป้องปรามการทุจริต (Corruption Deterrence Center – CDC) และมีกลไกการผลักดันให้บรรลุผลสัมฤทธิ์ในการแก้ไขปัญหาผ่านคณะกรรมการผลักดันการดำเนินงานตามแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นการต่อต้านการทุจริตและประพฤติมิชอบระดับจังหวัด ซึ่งคณะรัฐมนตรีมีมติรับทราบข้อเสนอของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ตั้งแต่วันที่ 20 กันยายน 2565 ให้จัดตั้งคณะกรรมการขึ้นใน 76 จังหวัด โดยมีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธาน รวมทั้ง มีกลไกระดับภาคภายใต้คณะอนุกรรมการขับเคลื่อนการส่งเสริมและสนับสนุนให้ประชาชนและหน่วยงานของรัฐมีส่วนร่วมในการป้องกันและปราบปรามการทุจริต ประจำภาค 1-9 ซึ่งมีประธานกรรมการและกรรมการ ป.ป.ช. เป็นประธาน เป็นกลไกเชิงนโยบายเพื่อถ่ายทอดภารกิจด้านการป้องกันการทุจริตจากส่วนกลางไปสู่การดำเนินงานในระดับพื้นที่ ดังนั้น จึงมีการปรับแนวทางการดำเนินงานของสำนักงาน ป.ป.ช. ในการแก้ไขปัญหาการทุจริตในประเด็นความเสี่ยงระดับจังหวัด (Local agenda) และระดับภูมิภาค (Regional agenda) ให้สำนักงาน ป.ป.ช. ประจำจังหวัดและสำนักงาน ป.ป.ช. ภาค ดำเนินการโดยผ่านกลไกที่กล่าวมาข้างต้น
การขับเคลื่อนโครงการ STRONG: Together Against Corruption (TaC) เป็นอีกหนึ่งกลไกสำคัญในการสร้างเครือข่ายภาคประชาชนที่เข้มแข็ง เพื่อร่วมกันจับตา แจ้งเบาะแส และผลักดันให้เกิดการแก้ไขปัญหาการทุจริตอย่างเป็นระบบ ด้วยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานรัฐ เอกชน สื่อมวลชนและประชาชนในพื้นที่ โครงการนี้ไม่เพียงแต่สร้างการตื่นตัวในการต่อต้านการทุจริตเท่านั้น แต่ยังเป็นรากฐานสำคัญในการเสริมสร้างวัฒนธรรมแห่งความซื่อสัตย์และความโปร่งใสในสังคมไทย เพราะการต่อต้านการทุจริตเป็นหน้าที่ของทุกคน การไม่ยอม ไม่ทน และไม่เฉยต่อการทุจริต จะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืน สำนักงาน ป.ป.ช. จะยังคงเดินหน้าสร้างสังคมที่ปราศจากการทุจริต และเชื่อมั่นว่าด้วยพลังของภาคประชาชน ประเทศไทยจะสามารถลดและขจัดปัญหาการทุจริตได้อย่างแท้จริง
Related
